Narco-paramilitarismo, economia política e ordem social na municipalidade de Itaguí, Antioquia: mulheres, crianças e jovens na complexa dinâmica local
DOI:
https://doi.org/10.17533/udea.boan.v30n50a06Palavras-chave:
narcotráfico, econocmia ilicita, ilegalidade, narco-paramilitarismoResumo
A confluência de diferentes atores armados ao longo da história recente de Itaguí, no projeto narco-paramilitar mais ou menos hegemônico, permitiu na atualidade a consolidação e o controle da economia ilícita do narcotráfico em todo o território da municipalidade, gerando uma ordem social baseada na diferença (validada na distância comos agentes de narcotráfico) e em um importante enraizdo social nas bairros. O prpósito desde artigo é compreender a dinâmica do narcotráfico em Itaguí, ao ir além do esquema explicativo que vê aos grupos como entidades separadas ou desintegradas de estructuras maiores, e aos jovens como os únicos participantes das redes do narcotráfico; assim, se dimensionará a magnitude da economia ilícita no âmbito municipal.
Downloads
Referências
Agencia Colombiana para la Reintegración (ACR) (2014). Información suministrada a través de oficio con radicado 022166 del 17 de octubre del 2014.
Aguirre, Gisela (2010). Trayectorias del paramilitarismo tras los acuerdos de paz. Conciudadanía, Medellín.
___ (2014). “Departamento de Antioquia: DDR y grupos armados ilegales pos AUC, actores en competencia armada”. En: Centro Nacional de Memoria Histórica. Bogotá, Colombia, Nuevos escenarios de conflicto armado y violencia panorama posacuerdos con AUC, pp. 179-264.
Alcaldía municipal de Itagüí (2013). Plan Integral de Prevención y Atención del municipio de Itagüí. Itagüí.
Balir, Elsa, Grisales, Marisol y Muñoz, Ana María (2008). "Conflictividades urrbanas vs. guerra urbana: otra "clave " para leer el conflicto de Medellín": En Universitas humanística, N.° 67, pp. 29-54.
Camacho, Álvaro (1992). "Narcotráfico y sociedad en Colombia. Contribución a un estudio sobre el estado del arte”. En: Boletín Socioeconómico, N.° 24, pp. 79-96.
___ (2011). Crimen y narcotráfico. [Conferencia]. Presentada en: 25 años del Instituto Estudios Políticos y Relaciones Internacionales IEPRI, Universidad Nacional de Colombia. Bogotá. [En línea:] https://www.youtube.com/watch?v=qWjoK1QdWPc. (Consultada el 25 de octubre del 2014).
Cívico, Aldo (2009). No divulgar hasta que los implicados estén muertos. Las guerras de Doblecero. Intermedio Editores, Colombia.
CORPADES (2015). Informe de seguridad. Pacto de fusil: emerge un nuevo jefe militar en el crimen urbano. [En línea:] http://analisisurbano.com/?p=14712. (Consultado en marzo del 2015).
Cubides, Fernando (2005). "Narcotráfico y paramilitarism: ¿matrimonio indisoluble?". En: Rangel, Alfredo (compilador), El poder paramilitar. Planeta, Bogotá, pp. 76-115.
DANE (2005). Plan estadístico del municipio de Itagüí. Bogotá, Colombia.
Dirección de Investigación Criminal e Interpol Seccional Medellín (2014). Información suministrada através de oficio con radicado 01403 del 02 de octubre del 2014.
Duncan, Gustavo (2013). “Una lectura política de Pablo Escobar”. En: Co-herencia, vol. 10, N.° 19, pp. 235-262.
El Espectador (2011). Todo empezó en Envigado. [En línea:] http://www.elespectador.com/noticias/judicial/todo-empezo-envigado-articulo-250558. (Consultado el 22 de febrero del 2015).
Fundación Colombia Social (2014). Caracterización de las mujeres del municipio de Itagüí. Subsecretaría de Género del municipio Itagüí. Informe de Investigación. Itagüí, Colombia.
Investigación Calidad de Vida (2013). Secretaria de Inclusión Social municipio de Itagüí. Julio del 2013.
Garay, Jorge (2010). Captura y reconfiguración cooptada de Estado en Guatemala, México y colombia. Método, Bogotá. IPC (2009).
IPC (2009). El péndulo de la violencia: rupturas y continuidades del conflicto en Antioquia. Instituto Popular de Capacitación (IPC), Medellín.
La Rotta, Santiago y Morales, Natalia (2009). Los PEPES. Desde Pablo Escobar hasta Don Berna, Macaco y Don Mario. Planeta, Bogotá.
López, Claudia (2010). Y refundaron la patria... de cómo mafioso y políticos reconfiguraron el Estado colombiano. Debate, Bogotá.
López, Andrés (2008). Narcotráfico: las múltiples dimensiones del problema. Universidad Nacional de Colombia, Bogotá.
Marín, Diego Alejandro y Martínez, Julio Jaramillo (1991). De la barra a la banda. Estudio analítico de la violencia juvenil en Medellín. El propio bolsillo, Medellín.
Medina, Gilberto (2006). Historia sin fin. Las milicias en Medellín en la década de los noventa. Instituto Popular de Capacitación, Medellín.
OSHM (2012). Control Territorial y Resistencia. Una lectura desde la seguridad humana. Observatorio de Seguridad Humana de Medellín. Universidad de Antioquia, Personería de Medellín e Instituto Popular de Capacitación. Medellín.
Personería Municipal de Itagüí (2014). Información suministrada a través de oficio con radicado 20140411 del 18 de febrero del 2014.
Quijano, Aníbal (1998). La economía popular y sus caminos en América Latina. Mosca, Azul.
Revista Semana (2013). “Calculan en 8.000 millones de dólares el lavado de dinero en el país”. [En línea:] http://www.semana.com/nacion/articulo/calculan-unos-8000-millones-dolares-lavadodinero-pais/243851-3. (Consultado el 12 de marzo del 2015).
Riaño, Pilar (2000). “La memoria viva de las muertes. Lugares e identidades juveniles en Medellín”. En: Análisis político, N.° 41, pp. 23-40.
___ (2007). Habitantes de la memoria. Jóvenes y violencia en Medellín, Colombia (1985-2000). ICANH, Bogotá.
Romero, Mauricio (2000). “Democratización política y contrarreforma paramilitar en Colombia”. En: Boletín del Instituto de Estudios Andinos, N.° 3, pp. 331-357.
___ (2007). "Paramilitares, narcotráfico y contrainsurgencia: una experiencia para no repetir". En: Sánchez, Gonzalo y Peñaranda, Ricardo (eds.), Pasado y presente de la Violencia en Colombia. La Carreta histórica, Medellín, pp. 407-433.
Salazar, Alonso y Jaramillo, Ana (1992). Medellín, las subculturas del narcotráfico. Cinep, Bogotá.
Secretaría de Gobierno Municipio de Itagüí (2014). Información suministrada a través de oficio con radicado 37084 del 2 de octubre del 2014.
Serrano, Alfredo (2009). Paracos. Debate, Bogotá.
Silva, Rosinaldo (2004). "Narcotráfico y economía ilícita: las redes del crimen organizado en Río de Janeiro”. En: Revista Mexicana de sociología, año 66, pp. 141-186.
Thoumi, Francisco (1999). "La relación entre corrupción y narcotráfico: un análisis general y algunas referencias a Colombia”. En: Revista económica de la Universidad del Rosario, vol. 2, pp. 11-33.
Unidad para la Atención y Reparación Integral a las Víctimas (UARIV) (2014). Información suministrada a través de oficio con radicado 201460202711192 del 9 de julio del 2014.
Verdad Abierta (2007). La historia del Bloque Héroes de Granada. [En línea:] http://www.verdadabierta.com/victimarios/417-bloque-heroes-de-granada-. (Consultado el 8 de marzo del 2015).
___ (2008). “Don Berna”, Diego Fernando Murillo Bejarano. [En línea:] http://www.verdadabierta.com/la-historia/715-perfil-diego-fernando-murillo-bejarano-alias-don-berna. (Consultado el 3 de marzo del 2015).
Downloads
Publicado
Como Citar
Edição
Seção
Licença
Os autores que publiquem no “Boletim de Antropologia” aceitam as seguintes condições:
- Os autores conservam os direitos autorais e cedem à revista o direito da primeira publicação, com o trabalho cadastrado com a licença de atribuição de Creative-Commons, que permite a terceiros utilizar o publicado contanto que mencionem a autoria do trabalho e à primeira publicação nesta revista.
- Os autores podem realizar outros acordos contratuais independentes e adicionais para a distribuição não exclusiva da versão do artigo publicado nesta revista (por exemplo, incluí-lo em um repositório institucional ou publicá-lo em um livro) contanto que mencionem explicitamente que o trabalho foi publicado por primeira vez nesta revista.

