Da exclusão à participação intergeracional ativa: um projeto de dobragem em uma língua indígena minorizada

Autores

DOI:

https://doi.org/10.17533/udea.ikala.356014

Palavras-chave:

animação digital, dobragem, forro, línguas minorizadas, participação intergeracional

Resumo

O forró é uma língua minoritária em São Tomé e Príncipe (África) que coexiste com o português —língua hegemónica—, tem pouca presença social e mínimo apoio institucional; é falado principalmente pelos idosos, que sofrem uma exclusão acentuada da vida social. Este trabalho é o resultado de um projeto com um duplo objetivo: procurar ferramentas para melhorar as relações intergeracionais e o bem-estar social dos idosos, e descobrir como as atividades de transmissão linguística intergeracional influenciam a comunidade. O estudo é efetuado na comunidade de Santo Amaro, com a colaboração de uma ong de cooperação para o desenvolvimento. Partindo da hipótese de que a dobragem pode ser uma ferramenta útil para unir diferentes gerações, temos concebida uma oficina de dobragem de uma animação digital com idosos e crianças da mesma comunidade, e os resultados da atividade foram analisados qualitativamente. Por um lado, confirmaram-se os benefícios de um workshop de dobragem como o proposto em diferentes aspectos culturais e sociais, uma vez que permite dar visibilidade e promover os direitos dos falantes, bem como dar-lhes projeção social e quebrar preconceitos interlinguísticos e intergeracionais; por outro lado, a comunidade beneficiou-se do produto de um trabalho colaborativo que lhes disponibilizou material audiovisual digital de qualidade, anteriormente inexistente nesta língua minorizada.

|Resumo
= 83 veces | PDF (ESPAÑOL (ESPAÑA))
= 54 veces| | EPUB (ESPAÑOL (ESPAÑA))
= 1 veces|

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

Maria Montroy, Universitat Jaume I

Pesquisadora de pós-doutorado, Universitat Jaume I, Castelló de la Plana, Espanha.

Inés María García-Azkoaga, Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea

Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea, Bilbao, País Vasco, España.

Referências

Agost Canós, R. (2001). Aspectos generales de la traducción para el doblaje. En J. D. Sanderson Pastor (Coord.), ¡Doble o nada! Actas de las I y II Jornadas de doblaje y subtitulación de la Universidad de Alicante (pp. 13-26). Universitat d’Alacant.

Almeida, M. I. F de. (2022). Estudo sobre a violência contra as idosas em São Tomé e Príncipe no período 2018-2020. [Tesis de licenciatura]. Universidade da Integração Internacional da Lusofonia Afrobrasileira (UNILAB). https://repositorio.unilab.edu.br/jspui/handle/123456789/2588

Cátedra Unesco de Patrimonio Lingüístico Mundial. (s. f.). Proyectos en curso. La Cátedra viaja hasta Santo Tomé y Príncipe. Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea. https://www.ehu.eus/es/web/mho-unesco-katedra/abian

Chaume, F. (2012). Audiovisual translation: Dubbing. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003161660

Díez de Ultzurrun Sagalà, I. y Zabaltza Aleman, F. (2023). Hizkuntza-politika eta nazioarteko ikusentzunezkoak: zer dugun bikoizketaren alde. Senez, 54, 226-239. https://eizie.eus/eu/argitalpenak/senez/senez-54-2023/hizkuntza-politika-eta-nazioarteko-ikus-entzunezkoak-zer-dugun-bikoizketaren-alde

De Ridder, R. y O’Connell, E. (2018). Minority languages, language planning and audiovisual translation. En L. Pérez González (Coord.), The Routledge handbook of audiovisual translation (pp. 401-417). Taylor & Francis. https://doi.org/10.4324/9781315717166-25

Dobao, X. A. (2004). Dez teses para interpretar a dobraxe en Galicia. A Trabe de ouro, (59), 89-102.

Dore, M. y Vagnoli, L. (2020). Amateur dubbing and humour to promote well-being among hospitalised children and adolescents. In M. Dore (Ed.), Humour translation in the age of multimedia (pp. 158-176). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429316081-9

Eberhard, D. M., Simons, G. F. y Fennig, C. D. (Eds.) (2023). Ethnologue: Languages of the world (26.a ed.). SIL International. http://www.ethnologue.com

Gobierno de España, Oficina de Información Diplomática del Ministerio de Asuntos Exteriores, Unión Europea y Cooperación (2024). Santo Tomé y Príncipe. https://www.exteriores.gob.es/Documents/FichasPais/SANTOTOME_FICHA%20PAIS.pdf

Gonçalves, R. y Hagemeijer, T. (2015). O português num contexto multilingue: O caso de São Tomé e Príncipe. Revista Científica da Universidade Eduardo Mondlane: Série Letras e Ciências Sociais, 1(1), 87-107. https://repositorio.ul.pt/handle/10451/31032

Hagemeijer, T., Gonçalves, R. y Afonso, B. (2018). Línguas e políticas linguísticas em São Tomé e Príncipe. En P. F. Pinto y S. Melo-Pfeifer (Eds.), Políticas linguísticas em português (pp. 54-79). Lidel.

Kornai, A. (2013) Digital language death. PLoS One, 8(10): e77056. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0077056

Lovón, M. (2023). Ideologías lingüísticas y decolonialismo lingüístico sobre el subtitulaje en el aprendizaje del inglés. Textos en Proceso, 9(2), 73-90. https://www.asice.se/index.php/tep/article/download/397/431/

Marzà, A. y Torralba, G. (2013). Las normas profesionales de la traducción para el doblaje en España. TRANS: Revista de Traductología, (17), 35-50. https://doi.org/10.24310/TRANS.2013.v0i17.3226

Mesa-Fernández, M., Pérez-Padilla, J., Nunes, C., y Menéndez, S. (2019). Bienestar psicológico en las personas mayores no dependientes y su relación con la autoestima y la autoeficacia. Ciência & Saúde Coletiva, 24(1), 115-124. https://doi.org/10.1590/1413-81232018241.35302016

Moseley, C. (Coord.) (2010). Atlas de las lenguas del mundo en peligro. Unesco. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000189453

Organización para la Unidad Africana. (1981). Carta africana sobre los derechos humanos de los pueblos (carta de Banjul). https://www.acnur.org/fileadmin/Documentos/BDL/2002/1297.pdf

Ortiz Arriagada, J. B. y Castro Salas, M. (2009). Bienestar psicológico de los adultos mayores, su relación con la autoestima y la autoeficacia. Contribución de enfermería. Ciencia y Enfermería, 15(1), 25-31. https://doi.org/10.4067/S0717-95532009000100004

Ramón i Mimó, O. (1997). Declaración universal de derechos lingüísticos. Revista Iberoamericana de Educación, (13), 281-289. https://rieoei.org/historico/oeivirt/rie13a12.pdf

Remael, A. y Neves, J. (2021). A tool for social integration? Audiovisual translation from different angles. Linguistica Antverpiensia, New Series - Themes in Translation Studies, 6, 11-22. https://doi.org/10.52034/lanstts.v6i.176

República Portuguesa, Portal Diplomático (s. f.). São Tomé e Príncipe. https://portaldiplomatico.mne.gov.pt/relacoesbilaterais/historia-diplomatica?view=article&id=367:sao-tome-e-principe&catid=119:relacoes-diplomaticas

San Vicente, F. J. (2010). Guía básica para el conocimiento de la investigación etnográfica. El canto de la musa. https://culturainmaterial.es/id/eprint/29/1/Guia_basica_para_el_conocimiento_de_la_i.pdf

Solari Pita, H., De la Torre Tupayachi, Á., Rincón González, M. y Muñoz Ramírez, A. (2021). Esucharnos en la pantalla grande: Osankevantite Irira / El libro de Lila. El proceso de doblaje de películas a lenguas originarias en la comunidad Amazonía - Bajo Urubamba - Cusco - Perú. En C. E. Callapa Flores (Coord.), Experiencias em revitalización y fortalecimiento de lenguas indígenas en Latinoamérica. Argentina - Bolivia - Chile - Ecuador - Guatemala - México - Perú (pp. 177-188). Funproeib Andes. https://www.funproeibandes.org/?p=891

Suxo Yapuchura, M. (2017). Una experiencia de revitalización lingüística aimara en Lima-Perú. Lengua y Sociedad, 16(2), 65-89. https://doi.org/10.15381/lengsoc.v16i2.22376

Téla Nón. (2023a, enero 31). O nosso crioulo forro cruza a fronteira até Espanha. Téla Nón. https://www.telanon.info/cultura/2023/01/31/39776/o-nosso-crioulo-forro-cruza-a-fronteira-ate-espanha/

Téla Nón. (2023b, febrero 16). O sol, a lua e o Principezinho-Uma peculiar promoção do crioulo forro que renova o debate sobre as línguas nativas. Téla Nón. https://www.telanon.info/suplemento/opiniao/2023/02/16/39894/o-sol-a-lua-e-o-principezinho-uma-peculiar-promocao-do-crioulo-forro-que-renova-o-debate-sobre-as-linguas-nativas/

Tonkin, H. (2023). Introduction: Diversity of language, unity of purpose. En L. J. McEntee-Atalianis y H. Tonkin (Eds.), Language and sustainable development (pp. 1-10). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031-24918-1_1

Una mà de contes. (2022, octubre 5). El Sol i la Lluna - Forro - Idiomes del món. Corporació Catalana de Mitjans Audiovisuals - 3Cat. https://www.ccma.cat/tv3/sx3/el-sol-i-la-lluna-21-llengua-forro/video/6179064/

Una mà de contes. (s. f.). Idiomes del món. Fent amics a São Tomé i Príncipe. https://www.ccma.cat/tv3/sx3/idiomes-del-mon-fent-amics-a-sao-tome-i-principe/noticia/3188849/

Uranga, B. (2013). Propuesta para la integración del criterio lingüístico en proyectos de cooperación para el desarrollo. Unesco Etxea. https://www.ehu.eus/documents/3120344/0/PropuestaIntegracion.pdf/45d8813a-c1e5-49a9-52f4-959a7dcf91f5?t=1696946130721

Urkizu, U. (2024). Txoria hodei artean. Elkar.

Veiga, R. (2004). A lingua do noso audiovisual. En Consello de Cultura Galega (Eds.), Libro branco de cinematografia e artes visuais em Galicia (pp. 311-330). Consello da Cultura Galega. https://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=187

Publicado

2024-10-17

Como Citar

Montroy, M., & García-Azkoaga, I. M. (2024). Da exclusão à participação intergeracional ativa: um projeto de dobragem em uma língua indígena minorizada. Íkala, Revista De Lenguaje Y Cultura, 29(3), e7356014. https://doi.org/10.17533/udea.ikala.356014